10 maart 2011 – 10 maart 2013

Lieve mama,

Vandaag is het 10 maart 2013. Voor veel mensen een gewone dag, maar voor Lien en mij niet. Het is nu precies twee jaar geleden dat jij je laatste adem uitblies na een lang ziekbed. De afgelopen dagen verliepen moeizaam. Ik was erg verdrietig, somber, prikkelbaar, soms boos, maar ook heel erg moe. Alsof ik lamgeslagen was, niet meer in staat om goed te functioneren.

mama-10-03-2013_300x225Jeetje mam, ik mis je nog altijd verschrikkelijk. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet even aan je denk. ’s Morgens en ’s avonds praat ik vaak tegen de grote foto boven mijn kaptafel, waarop jij en ik staan. We lachen allebei en vieren mijn 21e verjaardag. Het is het laatste mooie beeld van ons samen. Allebei gezond en hoopvol gestemd na de lastige jaren die we doorgemaakt hebben. Zou de zon nu altijd blijven schijnen? Onze portie ellende hadden we toch inmiddels wel gehad. Helaas, het ergste moest nog komen. De M.S. deed haar intrede en jij werd het slachtoffer. Zeven jaar later was je dood. Volkomen uitgeput, beschadigd en getekend door de ziekte die geen genade kende. 53 jaar jong.

Je hebt een lijdensweg moeten doorstaan die ik mijn ergste vijand nog niet zou toewensen. Niemand kon dat proces stoppen. Beter worden zat er al snel niet meer in en we moesten leven met het feit dat we je zouden gaan kwijtraken. We hebben er alles aan gedaan om je zo lang mogelijk in je geliefde huis te houden. Dat was jouw enige wens. Toen dat niet meer veilig was, ondanks alle hulpmiddelen en intensieve thuiszorg, hebben we nog gekeken voor een woonruimte met 24-uurs zorg voor mensen met niet aangeboren hersenletsel. Dan zou je nog een eigen huisje hebben, maar wel alle (medische) hulp krijgen die je inmiddels zo hard nodig had. Je bent er jammer genoeg niet meer voor in aanmerking gekomen. Het verpleeghuis werd jouw laatste halte. De eerste maanden vroeg je steevast wanneer je weer naar huis toe mocht. Ook toen het huis inmiddels leeggehaald en verkocht was. Het brak mijn hart, elke keer weer.

Lien en ik hebben geprobeerd jouw kamer in het verpleeghuis zo huiselijk en behaaglijk mogelijk te maken. Zo’n twee tot drie keer per week kwamen we op visite, soms nog vaker. Feestdagen en verjaardagen vierden we op je kamer, ook toen je er geen weet meer van had. We probeerden het leven door te laten gaan en ons niet te verliezen in de pijn en het immense verdriet dat we voelden.

We hebben jaren voor je gevochten; alles geprobeerd. Het mocht niet baten. We moesten leren leven met een moeder die zwaar hulpbehoevend was en wilsonbekwaam werd. Ik zie je nog in die verschrikkelijk tillift hangen. Grote, angstige ogen en kreunend van de pijn. Hoe vaak ben ik niet op bezoek gekomen dat je in je eigen braaksel of ontlasting lag, onwetend van het alarmknopje dat je kon indrukken als het niet goed ging. Mam, het doet zo zeer. Ik weet alles nog van die tijd. Het was traumatisch en mensonwaardig op den duur.

Je hebt altijd gezegd dat je geen kasplantje wilde worden. Lien en ik hebben hemel en aarde bewogen om dat te voorkomen. Helaas, mam, het is niet gelukt. We hadden het zo graag anders gezien, maar de wetgeving rondom euthanasie is enorm strikt. We kregen geen toestemming om je te laten gaan. Pas toen je aan bed gekluisterd was, ons niet meer herkende, je lichaam vergroeid was en je steeds vaker begon te kreunen en te gillen werd er uiteindelijk een knoop doorgehakt. De arts besloot, na talloze intensieve gesprekken met ons, dat je onder de term ‘zinloos medisch handelen’ viel en bouwde de sondevoeding en het vocht af. Met behulp van morfine werd je rustig gehouden. De laatste 18 uur van je leven hebben we met het gezin bij je gewaakt. Een zachte dood is het ook niet geworden; je hebt tot het laatst toe verschrikkelijk geleden.

Als er iets van een hemel bestaat, dan hoop ik dat je jouw moeder hebt teruggevonden. Precies een jaar, een maand en een dag na jouw overlijden, raakten we oma kwijt. De dag dat je stierf luidde het begin van haar einde in. Ze wilde niet meer.

Mam, ons leven is wel doorgegaan. Faye is nu 2,5 jaar en zo wijs! Als ik in haar heldere blauwe ogen kijk, zie ik jou terug. Het is een prachtige peuter geworden en we houden zielsveel van haar. Volgende maand word je voor de tweede keer oma. Faye krijgt er een broertje bij en we kijken heel erg uit naar zijn komst. Weer een mijlpaal die we niet met je kunnen delen.

Daarnaast is mijn grootste droom uitgekomen. Ik schrijf als freelancer voor een landelijk tijdschrift en mag bijzondere levensverhalen optekenen. Geweldig om te doen. Je zou zo trots zijn geweest; dat weet ik zeker. Je was mijn grootste fan en las al mijn verhalen.

Nog één keer je stem horen, nog één keer je vasthouden; slechts een greep uit mijn korte wensenlijstje. Mam, ik mis je verschrikkelijk, maar ben dankbaar voor de jaren dat je in goede gezondheid mijn moeder was. Het leven is niet fair. Hopelijk zie ik je ooit weer terug…

‘Could you beam me up,
Give me a minute, I don’t know what I’d say in it
I’d probably just stare, happy just to be there, holding your face
Beam me up,
Let me be lighter, I’m tired of being a fighter,
I think a minute’s enough,
Just beam me up.’

(Pink – ‘Beam Me Up’)

Voor altijd in mijn hart!

Je oudste dochter