‘Je hebt prestatiedoelen en je hebt leerdoelen,’ legde mijn psycholoog onlangs tijdens een van onze maandelijkse sessies uit. We waren in gesprek over de lezingen die ik sinds kort geef over mijn leven met borderline, depressie en zelfbeschadiging en hoe mijn perfectionisme me daarbij in de weg zit. Ik slaag namelijk alleen als ik mijn verhaal van A tot Z kan vertellen zonder daarbij fouten te maken. Kijk ik te veel op mijn blaadje met tekst? Dan heb ik al snel in mijn ogen gefaald en kan ik niet meer objectief naar mezelf kijken – met alle gevolgen vandien. ‘Een prestatiedoel geeft altijd druk,’ wijdde mijn psycholoog verder uit, ‘terwijl er bij een leerdoel ruimte is om te mogen falen én te groeien. Zie je het verschil?’ Ik knikte en realiseerde me dat ik te veel uit het verkeerde vaatje tapte. De woorden van mijn zusje schoten ook onmiddellijk weer door mijn hoofd: ‘Vertrouw op alles wat er al is en sta jezelf toe om te blijven leren en te ontwikkelen. Uiteindelijk gaat om authenticiteit, niet om perfectionisme.’

Dat deze twee mensen eigenlijk met dezelfde boodschap kwamen, maakte iets in me los. Ik realiseerde me dat ik wel perfecte verhalen kon afleveren, maar weet ik mensen dan nog wel te raken? En wat zou die perfectie me dan brengen? Een 10+? Een gouden lintje? Een extreem goed gevoel over mezelf? Maar was dat het doel van mijn lezingen geweest toen ik ermee startte? Totaal niet. Het ging om kwetsbaarheid, me durven openstellen, onverbloemd mijn levensverhaal delen en het taboe op psychiatrische ziektes verkleinen. Mijn angst om te falen was daaraan ondergeschikt. Bovendien, hoe kun je überhaupt falen als je je eigen verhaal vertelt?

Vorige week kon ik mijn opgedane wijsheden al meteen in de praktijk brengen. Ik was door een docente van ROC De Friese Poort uitgenodigd om mijn lezing voor zo’n zeventig studenten in Sneek te geven en hoorde bij aankomst dat er naar mijn komst was uitgekeken. Dat gaf me een goed gevoel. Terwijl ik mijn teksten klaarlegde, stroomde de zaal vol en was er op een gegeven moment geen enkel plekje meer over. De docente kondigde mij aan en toen was het mijn beurt.

Ik opende mijn lezing met een aantal prikkelende uitspraken over borderline, waardoor ik meteen de aandacht had. Toch gierden de zenuwen door mijn lijf, klonk mijn stem wat wankel en zocht ik teveel heil in de papieren voor me. Ik realiseerde me razendsnel dat ik me nu moest herpakken. Dit was zo’n cruciaal moment waar ik het eerder in therapie over had gehad. ‘Gaan we vandaag voor een prestatiedoel of leerdoel?’ Ik koos bewust voor het laatste, haalde even diep adem, liet mijn blik over de zaal gaan en ging verder met mijn verhaal.

Wow, ik had mezelf zojuist bevrijd door te vertrouwen op mezelf, iets wat ik misschien wel het allermoeilijkste vind om te doen. En toch deed ik dat. Wat een overwinning! Ik voelde de zenuwen letterlijk wegvloeien, waardoor ik nog meer ontspande en voor het eerst echt kon genieten van de lezing die ik gaf. Was mijn verhaal foutloos verteld? Nee, maar wat kijk ik er met een goed gevoel op terug. Ik zat er helemaal in, improviseerde hier en daar zelfs en liet zien wie Anika is. En dat was uiteindelijk veel belangrijker en waardevoller. Wat was ik trots op mezelf. En ik ben nog steeds trots. Een leerdoel hebben is zoveel prettiger dan een prestatiedoel. Voortaan hoop ik die keuze bij elke lezing heel bewust te kunnen maken en op mezelf te vertrouwen. Ik ben tot veel meer in staat dan dat ik zelf denk.